دندان کودکان و نگهداری از دندانها

دندان  
جویدن اولین مرحله از هضم غذا و تامین انرژی روزانه در کوتاه مدت و تامین نیازهای بدن و سلامتی آن در دراز مدت میباشد که در انسانها و دیگر پستانداران و بعضی از آبزیان بوسیله دندانهایی که در آرواره های آنها قرار گرفته است انجام میشود پس حفظ سلامتی دندانها میتواند نقش بسزایی در کیفت تغذیه و سلامتی آنها بازی کند خرابی دندانها در انسانها بدلیل نوع تغذیه و طول عمر نسبتا بالای آنها نسبت به دیگر جانداران بیشتر میتواند سلامت تغذیه او را به خطر بیاندازد و با توجه به وجود شعور و خرد در ذات آدمی مسولیت سلامت دندان در کودکی به عهده والدین و پس از آن بعهده خود فرد است هر انسان در مرحله اولیه رشد دارای 20 عدد دندان شیری است که در دو فک بالا و پایین بصورت قرینه قرار گرفته است
نقش دندانها ورای از تغذیه در انسانها جهت صحبت کردن و ادای صحیح کلمات حیاتی بوده و در زیبایی و روابط اجتماعی و عاطفی وی نیز میتواند نقش پر رنگی ایفا کند
تغذیه سالم و  حداقل دوبار مسواک در روز و استفاده از نخ دندان میتواند باعث از بین رفتن پلاکهای میکروبی سطح و بین دندانها شده و به زمان سالم ماندن آنها کمک زیادی کند
اجزای دندان انسان
دندان از بخشهای مختلفی ایجاد شده  قسمتی که در لثه جای گرفته و دارای بافتی زنده است و قسمتی که به رنگ سفید و یا مایل به سفید از سطح لثه رشد کرده و پس از رسیدن به رشد کامل که بسته به ژنتیک فرد میتواند کوتاه و یا بلند باشد و یا از نظر اندازه ریز و درشت باشد از رشد باز می ایستد این همان بخشی است که بوسیله مینای دندان که سخت ترین قسمت آنرا تشکیل میدهد پوشیده شده و واجب است که تمام دقت خود را در نگهداری از مینای دندان معطوف کرده که اگر صدمه ای به آن وارد شد و یا دچار پوسیدگی گشت بقیه ساختار دندان به سرعت میتواند از بین برود
دندان نوزاد
رشد دندان در نوزادن قبل تولد از داخل لثه شروع شده اما معمولا بسته به ژنتیک و تغذیه مادر تا شش و یا هفت ماهگی سر از لثه بیرون نمی آورد معمولا در سن 3 سالگی تمام دندانهای شیری کودک به رشد کامل خود میرسند با رشد کودک و معمولا تا سن هفت سالگی دندانهای شیری کودک یکی یکی پس از سست شدن از داخل لثه جدا شده و پس از مدتی جای خود را به دندانهای دایم که تعداد آنها 32 عدد است میدهند این جابجایی معمولا بدون درد و با اندکی خونریزی انجام میشود و حتی ممکن است در حین جویدن غذا این اتفاق افتاده اما در اکثر مواقع بدون خطر حتی ممکن است بلعیده شود اما به هر حال بهتر است در صورتی که لقی دندان زیاد است بوسیله دندانپزشک یا نظارت خود والدین از دهان خارج شده تا جلو بلعیدن آن توسط کودک گرفته شود
در عصب دندانها رگها و مویرگهای خونی وجود دارند که نقش تغذیه و سلامتی آنها را بازی میکنند
پوسیدگی دندان یک بیماری عفونی قابل انتقال است. باکتری ها فعالیت خود را در سطح دندان آغاز می‌کنند و سپس در ساختمانِ آن نفوذ می‌کنند. میکروب‌ها با استفاده از موادِ قندیْ اسید تولید می‌کنند که به بافت سخت دندان‌ها آسیب می‌رساند. پوسیدگی از دندانی به دندان دیگر سرایت می‌کند
درد دندان
درد دندان یکی از مشکلاتی است که معمولاً به دلیل کوتاهی و غفلت در بهداشتِ دهان و دندان ایجاد می‌شود،  وجود درد در یک یا چند دندان، معمولاً علامت وجود مشکل، در دندان‌ها یا لثه‌ها است؛ البته باید به این نکته توجه داشته باشید که درد دندان، گاهی بسیار خفیف و کم است و گاهی بسیار شدید بوده که برای نوجوانان تحمل‌پذیر نیست. یکی از راه‌هایِ بسیار مؤثر در تسکینِ دندان درد استفاده از گل میخک است
پوسیدگی زودرس دندان ها از دوران کودکی در کشورهای در حال توسعه به صورت یک اپیدمیک مطرح‌شده است؛ در شروع و پیشرفت این بیماری عفونی و واگیردار، عوامل متعددی نقش دارند؛ مشخص شده است که بیماری به میزبان محیط کشت غذایی، باکتریها و زمان نیاز دارند؛ پوسیدگی دندان به طور معمول از مینا شروع می‌شود و سرعت پیشروی آن در مراحل اولیه کند است؛ حفره‌دار شدن دندان در مرحله آخر بیماری روی می‌دهد.
علائم و نشانه‌های پوسیدگی دندان با توجه به وسعت و محل آنها متفاوت است؛ پوسیدگی دندان در ابتدا ممکن است هیچ نشانه‌ای نداشته باشد اما دندانپزشک می‌تواند قادر به تشخیص آن باشد و با عمل به توصیه‌های او می‌توان از بدتر شدن و گسترش پوسیدگی دندان به سایر دندانها جلوگیری کرد؛ هنگامی که پوسیدگی دندان گسترش پیدا کند ممکن باعث علائم و نشانه های زیر شود
دندان درد های خود به خود و بدون دلیل مثلا هنگام خوردن آب سرد و یا گرم
حساس شدن دندانها به هوای سرد و یا آب سرد و گرم
دردهای خفیف و یا شدید هنگام جویدن مخوصا خوراکی های شیرین و یا سرد و گرم
ایجاد حفره و ساوراخ در دندان که معمولا توسط خود شخص قابل مشاهده است و یا با زبان احساس میشود
ایجاد لکه بر سطح دندان
چه عواملی ریسک خرابی دندان را بالا می برند
دندانها عقبی و آسیاب به دلیل داشتن سطح مقطح وسیع تر و همچنین داشتن شیارها و شکل خاصی که دارند احتمال اینکه ذرات خوراکی را در خود نگهدارند بیشتر است و به همین دلیل بیشتر در معرض آسیب قرار میگیرند به علاوه به دلیل اینکه دور از چشم هستند امکان اینکه اولین نشانه های خرابی را بتوان در آنها دید و زودتر برای درمان اقدام کرد کمتر است
خوراکی هایی که برای مدت طولانی به دندان می چسبند مانند: شیر، عسل، بستنی، شکر، نوشابه، میوه خشک، کیک، کلوچه، آبنبات های سفت و نعناع، غلات خشک، و چیپس. احتمال اینکه این خوراکی ها باعث پوسیدگی شوند بسیار بیشتر از
غذاهایی است که به آسانی توسط بزاق شسته می شوند
بهتر است بعد از هر وعده غذایی بلافاصله مسواک و نخ دندان استفاده شود تا از ایجاد پلاک و پوسیدگی دندانها جلوگیری شود و همچنین سعی شود تغذیه به شکلی باشد که بدن احساس سیری بیشتری کرده و کمتر در بین وعده های اصلی غذا از خوراکی های متفرقه استفاده شود تا کمتر دچار مشکل شوید و حتما از خمیردندانهای حاوی فلوراید و همچنین دهان شویه ها استفاده کنید
پیشگیری
شما می توانید با رعایت نکات زیر از پوسیدگی دندان جلوگیری کنید
مسواک زدن دوبار در روز با خمیر دندان حاوی فلوراید.
تمیز کردن روزانه ی بین دندان ها با نخ دندان یا دیگر تمیز کننده های بین دندانی.
خوردن مواد مغذی، متعادل کردن وعده های غذایی و محدود کردن تنقلات.
مراجعه به دندانپزشک جهت معاینه دوره ای و یا حداقل معاینه دندان خود جلو آینه و یا توسط افراد دیگر خانواده
حذف شیرینیجات ونوشابه های گاز دار و شیرین که علاوه بر عامل اصلی خرابی دندان دیگر اعضای بدن و سلامتی را هم به مخاطره می اندازد و باعث بیماریهایی مثل دیابت و مشکلات کبدی و قلبی میشود